Foto: Bedieningspaneel voor M-Tec Bodemwarmtepomp
In de serie Ervaringsverhalen – verduurzaming van je woning, deze keer het verhaal van Jos en Marion Reeuwijk, beiden actief bij Warm Medemblik.
Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Met dit uitgangspunt besloten Jos en Marion om augustus 2019 hun label A woning in Andijk te voorzien van 13 serieel geschakelde zonnepanelen. De panelen van 300 Watt zijn op de oostkant van de woning geplaatst. Ze woonden net een half jaar in hun huis en de mogelijkheid voor een aanvullende duurzaamheidshypotheek kwam bij de bank ter sprake en bracht hen op het idee. Ze hadden al groene stroom, hoe mooi was het om grotendeels in je eigen energie te kunnen voorzien.
‘Het was niet nodig vanwege een hoge energierekening, want de energiecrisis was nog niet begonnen. We hebben daar nooit last van gehad, want we konden ons contract op tijd verlengen met drie jaar,’ vertelt Jos. ‘We gebruikten bovendien niet veel gas, want ons huis is goed geïsoleerd.
Duurzaam Medemblik
Op een dag viel een brief van Duurzaam Medemblik in de bus voor een energie inventarisatie. De Fruittuinen werd aangemerkt als een ‘Kanswijk’. De Gemeente Medemblik had wijken geselecteerd die de meeste kans hadden om snel van het gas af te kunnen, omdat de isolatiegraad hoog was.
‘In het voorjaar van 2022 werden we uitgenodigd voor een informatiebijeenkomst en deelname aan een klankbordgroep. Daar ontmoetten we Theo van Lieshout, Sjaak Hendriks en andere leden van Warm Medemblik,’ vertelt Jos. ‘Theo vertelde enthousiast over zijn bodemwarmtepomp. Dat vonden we erg interessant. We nodigden hem uit voor een adviesgesprek. We kregen een duidelijk rapport met een stappenplan. Al snel maakten we een afspraak om de warmtepomp bij hem thuis te bekijken.’
‘Jos is tomaten- en paprikateler geweest en het opwekken van energie met een WKK was hem bekend. Hij was altijd al geïnteresseerd in energie en meldde zich begin 2023 aan voor de opleiding energiecoach,’ vertelt Marion, die lid is geworden van de PR commissie van Warm Medemblik.
Bodemwarmtepomp
Door alle opgedane kennis en het bewustzijn van de afhankelijkheid van gas, besloten Jos en Marion om elektrisch te gaan koken. Daarna vroegen ze een offerte aan voor een warmtepomp. De broer van Marion was al van het gas af. Hij heeft aan de zijgevel een unit van de luchtwarmtepomp hangen. Bij een bezoek in januari zoemde de buitenunit luid om het huis te verwarmen.
‘Lekker voor de buren, dacht ik,’ vertelt Marion. ‘Je hoort regelmatig verhalen over zogenaamde ‘Zoemwijken.’ Op dat moment was het voor Marion duidelijk dat er een stillere oplossing moest komen. De bodemwarmtepomp van Theo was net een grote koelkast in de schuur en bromde ook niet meer dan dat. Ze vroegen een offerte op bij het bedrijf dat ook bij Theo de pomp had geleverd. Die hadden het enorm druk, dus het duurde maanden voor ze kwamen. Daarna kwam er maar geen offerte. Uiteindelijk had Theo nog wel een adres waar ze het konden vragen. Dat bedrijf kwam snel en kon de pomp nog voor de winter plaatsen. Helaas bleek door het uitstel van maanden bij de eerste leverancier dat we naast de boot vielen bij de gemeente, was de subsidiepot voor 2023 was al leeg.
Bij de inventarisatie bleek dat het mogelijk was om in de voortuin een bron te boren om een diepte van 120 meter voor een Gesloten Bodem Energie Systeem. Van daaruit zouden twee slangen, gevuld met Glycol voor de warmtegeleiding, naar de zolder worden gebracht, waar de bodemwarmtepomp zou worden geplaatst. Een voor de aanvoer van warmte uit de bodem en de ander voor het terugvoeren van de restwarmte na verwarming of koeling van de woning.
‘Vooral de mogelijkheid om je woning te koelen met de bodemwarmtepomp was voor mij een belangrijk punt om deze optie te kiezen,’ vertelt Jos.
Boren van de bron
Een dag voor het boren werd een groot vat voor de deur gezet, dat gevuld moest worden met water, wat nodig was voor het boren. Er kwam ook een grote container voor de afvoer van de grond die omhoog zou komen en moest worden afgevoerd. Het boren ging vrij snel de volgende dag. De grond die omhoog kwam was voornamelijk zandgrond. Na het boren werden geulen gegraven voor de slangen, die via de kruipruimte naar de koof in de hoek van de trap werden gevoerd en zo naar de zolder.
Boren van de bron
Er wordt een sleuf gegraven naar de woning
Het boren is klaar
De bodemwarmte gaat via slangen naar de zolder
M-TEC Bodemwarmtepomp
Helaas was het niet mogelijk om dezelfde bodemwarmtepomp ‘formaat koelkast’ als Theo te plaatsen. Die kon niet in een stuk naar de zolder. Daarom werd gekozen voor een kleine M-TEC Warmtepomp WPS26 met losse elektrische boiler.
Het was een van de eerste keren dat dit systeem door het bedrijf op een zolder werd geplaatst, dus we waren een soort proefkonijn. Het was een leerproces. De vaste leidingen trilden enorm toen de pomp ging draaien. Doordat de woning een open trap heeft naar de woonkamer was dit zeer hinderlijk. Een deel ervan werd vervangen door flexibele leidingen en ook onder de pomp werd een rubbermat geplaatst om trillingen tegen te gaan.
De service van het bedrijf dat de boring en aansluiting deed was geweldig. Zulke vriendelijke mensen, je mag ze altijd bellen.
De pomp in niet helemaal geluidloos. Je hoort hem vooral brommen als de boiler wordt opgewarmd naar de hoge temperatuur om legionella te voorkomen.
Het was een bijkomend voordeel dat ze geen 3-fasen aansluiting in de meterkast nodig hadden voor deze warmtepomp.
Lage Temperatuur Verwarming
We waren klaar voor de winter, maar hadden nog geen lage temperatuurverwarming. Desondanks was het goed warm te stoken met de warmtepomp. Dat hadden we al uitgeprobeerd met onze HR ketel, door deze op een lage temperatuur van 55 graden te zetten.
De lage temperatuur verwarming van Jaga werd in het voorjaar van 2024 aangelegd door een ervaren energiecoach van Warm Medemblik, want dat konden we niet zelf. In oktober 2023 hadden we bij Liander een verzoek ingediend voor het afsluiten van het gas. We waren maart 2024 aan de beurt en hadden toen eindelijk een gasvrije woning.
Extra zonnepanelen
Om het energieverbruik van de warmtepomp te compenseren besloten ze ook op de voorzijde nog zonnepanelen te laten leggen, zo zou er ook energieopbrengst zijn aan het einde van de middag, op het moment dat je gaat koken. Door de punt op het dak konden er maar vijf geplaatst worden, deze zijn parallel geschakeld en hebben elk een micro-omvormer. Ze hebben een opbrengst van max 450 Watt per stuk.
Resultaat van de ervaring met verduurzaming
Doordat je met een bodemwarmtepomp een constante temperatuur in huis hebt, is het nooit koud als je in de nacht naar de wc gaat. Het water is al boven de 10 graden als het binnen komt, daardoor hoef je in de winter minder warmte te produceren om de gewenste temperatuur te berieken.
Jos: ’We hebben de temperatuur standaard op 19 graden staan. In de zomer voel je de kou vanaf de verwarming komen. Bij een bepaald verschil in temperatuur gaan de ventilatoren in de verwarmingen draaien en de koude lucht verspreiden. Het is in huis niet warmer dan 23,4 graden geworden. Je moet dan wel de ramen en deuren dichthouden. De warmte die wordt opgenomen door de verwarming gaat weer terug in de bron.’
In de eerste winter hadden ze nog veel kou in de gang en de keuken. De brievenbus was de oorzaak en de afzuigkap. Ze hebben een afsluitklep aan de binnenkant van de voordeurgeplaatst en in de keuken bleek er geen afsluitklep in de pijp van de afzuigkap te zitten, waardoor je een kou val kreeg. Die kleine klusjes konden ze zelf oplossen.
De boiler is groot genoeg om een bad te vullen. Ze hebben twee keer gehad dat hij niet voldoende had opgewarmd, toen was hij in een storing geschoten en dat merkten ze te laat. Een keer per week wordt de ketel goed opgewarmd zodat er geen legionella in kan ontstaan.
Zijn er nog wensen?
‘De mechanische ventilatie op zolder maakt meer lawaai dan eerst. Dat kan een gevolg zijn van het boren en werken in de krappe ruimte op de zolder. Het kan ook vervuiling zijn. Bij ons vorige huis bleek een schoonmaakbeurt de oplossing. Dus die moeten we op zolder nog eens een keer losschroeven,’ besluit Marion.
Ook interesse in een bodemwarmtepomp?
Heb je serieuze plannen en wil je deze opstelling eens in de praktijk bekijken? Via een mailtje naar Warm Medemblik kun je een afspraak maken met Jos en Marion.